Υπάρχουν δύο σχολές σκέψεις όσον αφορά στην κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι. Η μία άποψη, η οποία τείνει να ακούγεται από τους αξιωματούχους της Ευρωζώνης συμπεριλαμβανομένων και των Γερμανών πολιτικών, υποστηρίζει ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός έχει ήδη να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα, τους έξι μήνες που βρίσκεται στο πόστο. Αναφέρουν τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά, τις προσπάθειες του να καθαρίσει το τραπεζικό σύστημα, τα σκληρά μέτρα λιτότητας για να περιορίσει το δημόσιο έλλειμμα της Ισπανίας που βρίσκεται στο 8,5%, και τις δράσεις για επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στις σπάταλες περιοχές της Ισπανίας. Αυτά είναι στοιχεία που δείχνουν ότι η κυβέρνηση κάνει τα πάντα, τα οποία λογικά θα αναμένονταν ώστε να οδηγήσει την χώρα έξω από το βάλτο. Υποστηρίζουν ότι η παρούσα δύσκολη θέση της Ισπανίας, με τις αποδόσεις των ισπανικών ομολόγων να είναι πάνω από το 6% και έχοντας πρόσφατα φλερτάρει με το 7%, αντανακλά την αποτυχία της επικοινωνίας παρά την ουσία. Η κυβέρνηση Ραχόι, λένε, είναι απλά κακή στο να περάσει το μήνυμά της στις αγορές.
Η εναλλακτική άποψη, η οποία ακούγεται όλο και περισσότερο τόσο στους διεθνείς όσο και στους ισπανικούς χρηματοπιστωτικούς κύκλους, υποστηρίζει ότι ο κ. Ραχόι φέρει μεγάλη ευθύνη για την επικίνδυνη θέση της Ισπανίας. Έχοντας εκλεγεί με μία συντριπτική εντολή – και έχοντας απεριόριστο χρόνο όταν ήταν στην αντιπολίτευση να ετοιμάσει την ατζέντα του – τα έκανε θάλασσα τους πρώτους έξι μήνες. Οι οικονομικές του παρεμβάσεις ήταν τόσο άτολμες, υπονομεύοντας την αξιοπιστία της κυβέρνησης, Ένα ουσιώδης πακέτο νέων μέτρων, που ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ανέρχεται στον τρίτο προϋπολογισμό και στην τέταρτη προσπάθεια μεταρρύθμισης του χρηματοοικονομικού τομέα. Η πολιτική στρατηγική του, επίσης, κρίνεται κακή: καθυστέρησε 3 μήνες την ψήφο εμπιστοσύνης για τον προϋπολογισμό, μετά τις κρίσιμες περιφερειακές εκλογές στις οποίες το κόμμα του ηττήθηκε. Και μπέρδεψε τους συμμάχους σε Βερολίνο και Βρυξέλλες, με τη μονομερή του απόφαση να διασπάσει τους κανόνες της Ευρωζώνης για τους δημοσιονομικούς στόχους και, πιο πρόσφατα, τάχθηκε ανοιχτά στο πλευρό της Γαλλίας και της Ιταλίας ενάντια στη Γερμανία, όσον αφορά στα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Δυστυχώς, η δεύτερη άποψη είναι πιο κοντά στο κρίσιμο σημείο. Ο κ. Ραχόι συχνά υπενθυμίζει στους ομολόγους του στην Ευρωζώνη, ότι η Ισπανία είναι μία υπερήφανη χώρα. Είναι πολιτικά βολικό το ότι η Μαδρίτη θα πρέπει να πιστωθεί με το γεγονός ότι οδηγεί την επιδιόρθωση της οικονομίας της. Αλλά όλα τα μέτρα που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, θα έπρεπε να είχαν ανακοινωθεί πριν έξι μήνες, συμπεριλαμβανομένων και των μειώσεων στα επιδόματα ανεργίας, περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, ιδιωτικοποιήσεις αεροδρομίων, λιμανιών και άλλων υποδομών και, τέλος, σχέδια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Αντί αυτού, τα μέτρα υπαγορεύτηκαν κυρίως από τις Βρυξέλλες τόσο υπό τους όρους του πακέτου διάσωσης (100 δισ. ευρώ) για τον ισπανικό τραπεζικό τομέα, όσο και υπό την ανάγκη η Ευρωζώνη να είναι δημοσιονομικά συμπαγής. Η Μαδρίτη λειτουργεί αποτελεσματικά τώρα υπό ένα πλήρες πρόγραμμα της Ευρωζώνης, μολονότι ο στόχος είναι να διασφαλιστεί η παραμονή πρόσβασης της Ισπανίας στις αγορές ομολόγων, παρά να αναγκαστεί να αποδεχτεί μία πλήρη προσπάθεια διάσωσης.
Αυτός είναι ένας σημαντικός διαχωρισμός – και όχι μόνο για λόγους που αφορούν στην τιμή της Ισπανίας. Ένα πλήρες πακέτο διάσωσης θα οδηγούσε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ισπανίας στο επίπεδο των «σκουπιδιών». Αυτό θα είχε σημαντικά αρνητικά αποτελέσματα: οι ισπανικές τράπεζες θα παρέμεναν αποκλεισμένες από τις αγορές, ασχέτως του οποιουδήποτε σχεδίου ανακεφαλαιοποίησης, αφήνοντας τις να εξαρτώνται από την χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Και η Ισπανία, ανόμοια με την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, έχει μία μεγάλη αγορά εταιρικών ομολόγων, τα οποία επίσης θα αντιμετώπιζαν το φάσμα της υποτίμησης, και κάτι τέτοιο θα πίεζε προς τα πάνω το κόστος δανεισμού των ισπανικών επιχειρήσεων.
Επομένως, εάν ο κ. Ραχόι θέλει να διασώσει την τιμή του και να σώσει την Ισπανία από ένα πλήρες πρόγραμμα διάσωσης, χρειάζεται να στηρίξει τις τράπεζες.
Ο Simon Nixon είναι αρθρογράφος της Wall Street Journal