Η πυρηνική απειλή και οι αδιευκρίνιστες επί του παρόντος συνέπειες της ιαπωνικής τραγωδίας στην παγκόσμια οικονομία, εξακολούθησαν να κλυδωνίζουν και χθες τα χρηματιστήρια σε Ευρώπη και Αμερική και μόνο στο Τόκιο, μετά τις πρώτες πανικόβλητες αντιδράσεις, βρήκαν κάποιοι την ευκαιρία να αγοράσουν σε τιμές ευκαιρίας.
Οι ισορροπίες όμως είναι εξαιρετικά εύθραυστες και οι πάντες τελούν υπό παγκόσμιο συναγερμό, όσο μάλιστα ελλοχεύει ο κίνδυνος μείζονος πυρηνικού ατυχήματος.
Οι οικονομολόγοι σε όλα τα μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα του πλανήτη προσπαθούν εναγωνίως να αποτιμήσουν την κατάσταση και να… προβλέψουν το μέλλον, λαμβάνοντας και τις ανάλογες επενδυτικές αποφάσεις. Η προσοχή είναι επικεντρωμένη στην προσπάθεια αποτίμησης της κατάστασης στην ιαπωνική οικονομία και οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ζημιές έως και 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.
Ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία είναι ακόμη πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί, πόσο μάλλον που όσο διαρκεί ο πυρηνικός συναγερμός, όλες οι προσπάθειες είναι επικεντρωμένες εκεί και ο μηχανισμός αποτίμησης των ζημιών σε κτίρια και βιομηχανίες κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Η καταστροφή θεωρείται βέβαιον ότι θα οδηγήσει σε κάθετη πτώση τη βιομηχανική παραγωγή της Ιαπωνίας μέσα στους προσεχείς μήνες. Μπορεί ακόμη να οδηγήσει και σε… καθίζηση την παραγωγή εάν δεν αποκατασταθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα οι ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης της χώρας, με ολέθριες συνέπειες εν τέλει στη διαδικασία ανάκαμψης της ιαπωνικής οικονομίας.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι χθες εκτιμούσαν ότι το κόστος της καταστροφής θα κυμανθεί μεταξύ 10-16 τρισεκατομμυρίων γεν (125-200 δισ. δολάρια), με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του ιαπωνικού ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο. Αναμένουν, όμως, αισθητή ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο του 2011, καθώς οι εργασίες ανοικοδόμησης στις πληγείσες περιοχές θα δώσουν νέα πνοή στην οικονομία.
Ο οίκος Fitch ανακοίνωσε, πάντως, ότι δεν εκτιμά προς το παρόν ως τόσο σοβαρό τον οικονομικό αντίκτυπο που να επηρεάσει αρνητικά την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ιαπωνίας. Το κρατικό χρέος της Ιαπωνίας είναι το υψηλότερο ως ποσοστό του ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη οικονομία, αλλά μόνο το 5% αυτού βρίσκεται «στα χέρια» ξένων επενδυτών και ως εκ τούτου είναι περιορισμένος ο κίνδυνος ευρύτερης κρίσης.
Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΟΥ ΓΕΝ
Αν και οι ζημιές στο δίκτυο υποδομών της χώρας είναι μεγάλες, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι ακόμη μεγαλύτερος για την οικονομία είναι ο κίνδυνος από έμμεσες συνέπειες της καταστροφής, όπως για παράδειγμα οι επιπτώσεις μίας ενδεχόμενης ανατίμησης του γεν.
Το ιαπωνικό νόμισμα εκτινάχθηκε στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών έναντι του δολαρίου, μετά τον σεισμό του Κόμπε το 1995, καθώς οι ιαπωνικές επιχειρήσεις επαναπάτρισαν κεφάλαια. Μέχρι στιγμής το γεν έχει ενισχυθεί κατά 3% έναντι του δολαρίου και πλησιάζει στα επίπεδα που έφθασε μετά τον σεισμό του Κόμπε. Το δολάριο χθες κυμαινόταν στα 80,8 γεν, πολύ κοντά στα 79,75 γεν που είχε πέσει το 1995.
Η πορεία του γεν έχει, φυσικά, καθοριστική σημασία για τις ιαπωνικές επιχειρήσεις και κυρίως για όλες τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Toyota Motor, η Nissan Motor και η Honda Motor, οι οποίες παράγουν στις εγχώριες μονάδες τους το 22%-38% των αυτοκινήτων τους.
Η Toyota, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου, ανακοίνωσε χθες ότι θα κρατήσει κλειστές τις 12 εγχώριες μονάδες συναρμολόγησης αυτοκινήτων της για τουλάχιστον άλλη μία εβδομάδα.
Η Nissan Motor ανακοίνωσε από την πλευρά της ότι θα επαναλειτουργήσει δύο εργοστάσιά της, σήμερα και αύριο, αλλά πέραν αυτών οι προοπτικές για την παραγωγή της παραμένουν αβέβαιες, καθώς άλλες μονάδες είναι άγνωστο πότε θα επαναλειτουργήσουν.
Η Honda Motor έχει επίσης διακόψει εξ ολοκλήρου την εγχώρια παραγωγή της και ως την Κυριακή δεν πρόκειται να επαναλειτουργήσει εργοστάσιό της.
Η ιαπωνική καταστροφή επηρεάζει ήδη την παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής σε διάφορους κλάδους, όπως ο τεχνολογικός. Χθες μάλιστα οι δύο μεγαλύτερες κατασκευάστριες τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, Alcatel-Lucent και Ericsson, ανακοίνωσαν πως ο σεισμός στην Ιαπωνία θα πλήξει την αλυσίδα προμηθειών εξαρτημάτων, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα σ’ έναν κλάδο που ούτως ή άλλως είχε ελλείψεις στις προμήθειες.
ΑΜΗΧΑΝΗ Η FED
Ακόμη είναι πολύ νωρίς να γίνει αποτίμηση των επιπτώσεων της ιαπωνικής τραγωδίας στην παγκόσμια οικονομία. Χαρακτηριστικό της αμηχανίας που έχει προκληθεί είναι ότι η Fed απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά στην Ιαπωνία, στο ανακοινωθέν που εξέδωσε την Τρίτη μετά τη συνεδρίαση της αρμόδιας για τη χάραξη της νομισματικής πολιτικής, επιτροπής της.
Στάση αναμονής τηρεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που διαμήνυσε πρόσφατα ότι επίκειται αύξηση του κόστους δανεισμού στην ευρωζώνη. Ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης και μέλος της διοίκησης της ΕΚΤ κ. Κριστιάν Νουαγιέρ, δήλωσε χθες ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προσμετρήσει στις αποφάσεις της τον αντίκτυπο της ιαπωνικής κρίσης.