DR. MONEY: Η «δημιουργική» λογιστική της λιτότητας

Eίναι γνωστό ότι τη διετία 2010-2011 ελήφθησαν δημοσιονομικά περιοριστικά μέτρα ύψους 43 δισ. ευρώ περίπου, αλλά το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε μόλις κατά 16 δισ. ευρώ, επανερχόμενο στα επίπεδα του 2008.

Με άλλα λόγια, η αποτελεσματικότητα των μέτρων λιτότητας ήταν χαμηλή, ανερχόμενη στο 37% περίπου (16 δισ. – 43 δισ. ευρώ).

Όπως σωστά έχει επισημανθεί στο παρελθόν, η χαμηλή αποτελεσματικότητα των περιοριστικών μέτρων οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην ύφεση.

Η τελευταία θα μπορούσε να είναι πιθανόν λιγότερο επώδυνη αν η δόση λιτότητας ήταν μικρότερη και το μίγμα των μέτρων έγερνε πολύ περισσότερο προς τη μεριά της μείωσης των δαπανών και λιγότερο προς την πλευρά της αύξησης των φόρων.

Σύμφωνα με έναν εμπειρικό κανόνα αναφοράς, μια χώρα που επιδιώκει να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κατά 1 ευρώ θα πρέπει να μειώσει τις δαπάνες της κατά 1,5 ευρώ, δηλαδή 50% περισσότερο, για να αντισταθμίσει την επίπτωση που έχουν οι περικοπές στην οικονομία.

Αναφερόμαστε σε όλα αυτά με αφορμή την έκθεση συμμόρφωσης της Κομισιόν για την Ελλάδα, που δημοσιοποίησε χθες το Reuters.

Σύμφωνα με αυτήν, η χώρα οφείλει να προσδιορίσει τους επόμενους μήνες τις νέες περικοπές που απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι για τα ελλείμματα του 2013 και του 2014, ώστε να συνεχιστεί η ροή των δόσεων από τα δάνεια του EFSF και του ΔΝΤ.

Η έκθεση αναφέρει ότι τα συνολικά περιοριστικά μέτρα, που θα πρέπει να ληφθούν για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 1,8% του ΑΕΠ το 2013 και 4,5% το 2014, αντιστοιχούν στις 5,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.

Αναμφισβήτητα, η έκθεση δεν κομίζει γλαύκας ες Αθήνας, αφού το νέο μνημόνιο έχει ειδική αναφορά στα νέα περιοριστικά μέτρα της περιόδου 2013-2014, που θα πρέπει να προσδιοριστούν μέχρι τον Ιούνιο.

Όμως, θα ήταν μη ρεαλιστικό να θεωρήσει κανείς ότι η αποτελεσματικότητα των νέων μέτρων στη μείωση του ελλείμματος θα είναι της τάξης του 100%, όπως φαίνεται να υποθέτουν οι σχεδιαστές.

Κοινώς, η μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης θα είναι περίπου ίση με το ύψος των μέτρων που θα ληφθούν, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της διετίας 2013-2014.

Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι δεν θα υπάρξει απόκλιση μεταξύ στόχου και πραγματικού ελλείμματος το 2012, που θα επισείσει επιπρόσθετα μέτρα λιτότητας, η ουσία δεν αλλάζει.

Είτε η αποτελεσματικότητα των μέτρων είναι χαμηλή της τάξης του 37%, σύμφωνα με την ελληνική εμπειρία των δύο τελευταίων χρόνων, είτε της τάξης του 50% περίπου, σύμφωνα με τον εμπειρικό κανόνα από άλλες χώρες, το συμπέρασμα δύσκολα αλλάζει.

Η Ελλάδα θα αναγκαστεί πιθανόν να λάβει επιπλέον μέτρα λιτότητας τη διετία 2013-2014 για να ικανοποιήσει τους δημοσιονομικούς στόχους του νέου οικονομικού προγράμματος και τους επίσημους πιστωτές.

Αν τα επιπρόσθετα μέτρα, πλέον των 5,5 ποσοστιαίων μονάδων, για να επιτευχθούν τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, θα είναι της τάξης των 2,75 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ (αποτελεσματικότητα 50%), ή των 3,46 μονάδων (αποτελεσματικότητα 37%) θα το δούμε στην πράξη όταν έρθει η ώρα.

Εκτός φυσικά κι αν πολλοί αναγνωρίσουν ότι η Ελλάδα είναι μια μεγάλη επενδυτική ευκαιρία και σπεύσουν να τοποθετηθούν, βγάζοντας την οικονομία από το τέλμα και καθιστώντας τις δημοσιονομικές περικοπές λιγότερο επώδυνες.

Μακάρι, αλλά δεν θεωρούμε ότι είναι το πιο ρεαλιστικό σενάριο.