>
Σταδιακή… υποχώρηση από τα κανάλια χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παρατηρήθηκε τον πρώτο μήνα του έτους, δίνοντας το σήμα για τις κινήσεις των ελληνικών τραπεζών προς αυτή την κατεύθυνση και τους επόμενους μήνες, μέχρι την πλήρη απεξάρτηση που θα πάρει αρκετό χρόνο.
Λεπτομέρειες για τους τρόπους απεμπλοκής από τον δανεισμό της ΕΚΤ θα περιλαμβάνουν όπως είναι γνωστό στα τελικά πλάνα απεξάρτησης, τα οποία οι τράπεζες της χώρας θα καταθέσουν ολοκληρωμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος στο τέλος Μαΐου.
Εν τω μεταξύ και ενώ γίνονται προσπάθειες να εξευρεθούν νέοι τρόποι άντλησης χρήματος και να επιστρέψουν κάποια στιγμή οι ελληνικές τράπεζες στις ξένες αγορές, δόθηκε έγκριση για νέο πακέτο εγγυήσεων της τάξεως των 30 δισ. ευρώ. Αν και οι εγγυήσεις αυτές, που προϋποθέτουν την έκδοση τραπεζικών ομολόγων, δεν σημαίνουν αυτόματη χρηματοδότηση.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε νομικό έγγραφό της επεσήμανε ότι οι νέες κρατικές εγγυήσεις δεν δίνουν στις ελληνικές τράπεζες αυτόματη πρόσβαση στη χρηματοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας. Υπενθυμίζεται πάντως ότι η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank άνοιξαν τους τελευταίους μήνες πιστωτικές γραμμές με ξένες τράπεζες.
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποχώρησε κατά 3,3% τον Ιανουάριο σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2010.
Ετσι, τα δάνεια σε ευρώ προς τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα ζώνης ευρώ σχετιζόμενα με πράξεις νομισματικής πολιτικής διαμορφώθηκαν στα 94,44 δισ. ευρώ στα τέλη Ιανουαρίου από 97,67 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών σχεδόν διπλασιάστηκε το 2010 και διαμορφώθηκε στα 97,67 δισ. ευρώ στα τέλη Δεκεμβρίου από 49,7 δισ. ευρώ στις αρχές του 2010.
ΜΕΙΩΣΗ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ
Παράλληλα, μειώθηκαν (λόγω μη αποδοχής τους) οι εγγυήσεις των ελληνικών τραπεζών που ήταν ήδη κατατεθειμένες στην ΕΚΤ. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι συνολικές εγγυήσεις μειώθηκαν από τα 162 δισ. ευρώ στα 149 δισ. ευρώ, καθώς οι πρόσφατες υποβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας και κατ’ επέκταση των τραπεζών και των τίτλων τους (καλυμμένων ομολογιών και τιτλοποιήσεων) από τους ξένους οίκους αξιολόγησης είχαν ως αποτέλεσμα να μείνουν αναξιοποίητες, ως μη αποδεκτές, εγγυήσεις και ενέχυρα αξίας 13 δισ. ευρώ.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορισθεί η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από τα κανάλια της ΕΚΤ κατά 10 δισ. ευρώ περίπου (καθώς δεν χρηματοδοτείται ισόποσα η κατάθεση εγγυήσεων λόγω κουρέματος. Για κάθε 100 ευρώ εγγύησης, χρηματοδοτούνται τα 80 ευρώ).
Υπενθυμίζεται ότι κινδυνεύουν να αδρανήσουν ως μη αποδεκτοί συνολικά άλλοι τίτλοι – ενέχυρα, ύψους έως 25 δισ. ευρώ, αν υπάρξει και μία νεότερη υποβάθμιση που χαμηλώσει τον πήχη των ratings σε νέα επίπεδα. Προς το παρόν πάντως δεν υπάρχει ανησυχία, αφού ήδη «εμπλουτίσθηκαν» οι εγγυήσεις με το νέο κρατικό πακέτο των 30 δισ. ευρώ, που στην ουσία αντικαθιστούν τους τίτλους που δεν γίνονται αποδεκτοί.
Ωστόσο, κατά την ΕΚΤ, τα νέα ομόλογα που θα εκδώσουν οι ελληνικές τράπεζες με την εγγύηση του Δημοσίου δεν διασφαλίζουν και την απεριόριστη πρόσβαση των τραπεζών στη ρευστότητα που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σύμφωνα με παλαιότερο τηλεγράφημα του Reuters, η ΕΚΤ, σε νομικό έγγραφο, διευκρινίζει ότι οι νέες κρατικές εγγυήσεις δεν δίνουν στις ελληνικές τράπεζες αυτόματη πρόσβαση στη χρηματοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Οι εγγυήσεις δεν είναι ρευστότητα
Με αφορμή την παρουσίαση της έκθεσης για τη νομισματική πολιτική, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος κατέστησε σαφές ότι οι εγγυήσεις δεν είναι ρευστό αλλά τίτλοι και ότι δέχονται περικοπή αποτίμησης όταν κατατίθενται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «χωρίς την έκτακτη παροχή ρευστότητας από το ευρωσύστημα και με δεδομένο το χρηματοπιστωτικό περιβάλλον, οι τράπεζες θα ήταν αναγκασμένες να επισπεύσουν την είσπραξη απαιτήσεων, να περικόψουν την ανακύκλωση δανείων, να περιορίσουν τις ρυθμίσεις συμβάσεων που διευκολύνουν την εξυπηρέτηση παλαιών δανείων και να απορρίπτουν νέες αιτήσεις δανειοδότησης φερέγγυων πελατών».
Επίσης, ο κ. Προβόπουλος τόνισε ότι τα μέτρα στήριξης της ρευστότητας που ελήφθησαν από την ΕΚΤ και το κράτος έχουν προσωρινό χαρακτήρα. Ετσι, οι τράπεζες πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, και η προσαρμογή αυτή πρέπει να γίνει συντεταγμένα.
Χρειάζεται δηλαδή το συντομότερο δυνατόν οι τράπεζες να είναι σε θέση να διαμεσολαβούν αυτοδύναμα μεταξύ των αποταμιευτών και επενδυτών, έχοντας απεξαρτηθεί από την ανάγκη έκτακτης στήριξης της ΕΚΤ ή του κράτους, όπως είπε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Ηδη, πάντως, ο τραπεζικός τομέας της χώρας έχει αρχίσει να προετοιμάζει τον τρόπο απομάκρυνσης από την ΕΚΤ και μέσα σε ένα μήνα θα έχει υποβάλει τα σχέδια απεξάρτησης προς έγκριση από την Τράπεζα της Ελλάδος και στη συνέχεια από την τρόικα.
Εν τω μεταξύ, θα γίνουν διαβουλεύσεις, διορθώσεις και προσθέσεις, προκειμένου τα σχέδια αυτά να είναι εφικτά και συγκεκριμένα, συμπεριλαμβάνοντας τις αλλαγές που ενδεχομένως προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος.
Εν κατακλείδι, πέραν της προσπάθειας των τραπεζών για απομάκρυνση από τον δανεισμό της ΕΚΤ, τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι παρά τις φιλόδοξες προσπάθειες του κλάδου, δεν θα ανοίξουν οι διεθνείς αγορές χρηματοδότησης, αν δεν επιταχυνθεί η εφαρμογή του μνημονίου και αν δεν γίνουν ουσιαστικές, βαθιές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να αποκατασταθεί η αξιοπιστία της χώρας και να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών.