Ενώ οι αποδόσεις των γερμανικών κρατικών ομολόγων υποχώρησαν σε ιστορικό χαμηλό την Παρασκευή, μετά τη μαζική υποβάθμιση του αξιόχρεου των ισπανικών τραπεζών από τον οίκο Moody’s που ενέτεινε τους φόβους για οικονομική κατάρρευση της ευρωζώνης εξαιτίας της ελληνικής κρίσης, αναλυτές, οικονομολόγοι και ξένοι οίκοι συνεχίζουν να επεξεργάζονται τα σενάρια και τις συνέπειες της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Την ίδια στιγμή, η βρετανική εταιρεία εκτύπωσης χρήματος De La Rue, η μεγαλύτερη επιχείρηση στον κόσμο στην έκδοση πλαστικού χρήματος και την εκτύπωση χρήματος κατά παραγγελία κεντρικών τραπεζών, εμφανίζεται πανέτοιμη και πλήρως εξοπλισμένη για να εκτυπώσει χαρτονομίσματα σε δραχμές. Η φυγή των επενδυτών προς κεφάλαια χαμηλού κινδύνου δεν φαίνεται να εξασθενεί, εν μέσω φόβων για μετάδοση της κρίσης από την Ελλάδα στην Ισπανία, της οποίας οι τράπεζες έχουν πληγεί από την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων.
Με τις αγορές να αδιαφορούν για δημοσκόπηση που δείχνει ρεύμα υπέρ των μνημονιακών κόμματων στην Ελλάδα ένα μήνα πριν από την εκλογική αναμέτρηση, οι καμπύλες απόδοσης ισπανικών και ιταλικών ομολόγων εξομαλύνθηκαν – σημάδι πως οι αγορές θεωρούν πιθανότερο το ενδεχόμενο χρεοκοπίας.
«Οι δημοσκοπήσεις μπορεί να αλλάζουν. Γνωρίζουμε το πόσο επισφαλής είναι η κατάσταση και δεν την παίρνουμε τοις μετρητοίς» ανέφερε αναλυτής στην Commerzbank στο Reuters. Σε περίπτωση που μετά τις νέες εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν σχηματιστεί κυβέρνηση με εντολή να συνεχίσει την εφαρμογή του προγράμματος, η αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ είναι πιθανή, προειδοποίησε η Fitch προχωρώντας σε υποβάθμιση δύο βαθμίδων της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας.
Οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις έχουν οδηγήσει τις αγορές να σκέφτονται σοβαρά την πιθανότητα μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, αναφέρει η HSBC, αν και οι συνέπειες από κάτι τέτοιο δύσκολα μπορούν να αποτιμηθούν, αφού θα εξαρτηθούν και από το πόσο επιθετική θα είναι η απάντηση της ΕΚΤ. Η εμπειρία που θα βιώσει η Ελλάδα από μια έξοδο είναι το άλλο κρίσιμο στοιχείο, καθώς η αβεβαιότητα αφορά το κατά πόσο αυτή θα δημιουργήσει χάος ή αν τελικά αποδειχθεί θετική για τα προβλήματα της χώρας.
Η παραμονή της Ελλάδας εντός της ζώνης του ευρώ αποτελεί πάντως το κεντρικό σενάριο της UBS, η οποία εκτιμά ωστόσο ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειαστεί νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Τα δύο σενάρια που εξετάζει προβλέπουν «κούρεμα» είτε κατά 33% είτε κατά 50%. Οι Ευρωπαίοι έχουν δανείσει στην Ελλάδα 181,9 δισ. ευρώ. «Κούρεμα» κατά 1/3 θα σήμαινε απώλειες 60,6 δισ. ευρώ για τον ευρωπαίο φορολογούμενο ή 0,5% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. «Κούρεμα» κατά 1/2 θα σήμαινε απώλειες 91 δισ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Από την άλλη πλευρά, η έξοδος από το ευρώ θα επιδεινώσει σε τέτοιο βαθμό την ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει το χρέος της, με αποτέλεσμα το κόστος για τους ευρωπαίους φορολογουμένους να «εκτοξευθεί» στα 225 δισ. ευρώ, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και μέρος των ζημιών της ΕΚΤ. Ωστόσο, ο πραγματικός φόβος για την ευρωζώνη αφορά τον κίνδυνο να υπάρξουν περιστατικά τραπεζικού πανικού, αφού οι κάτοικοι χωρών όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία ή και η Ιρλανδία θα μπορούσαν να συμπεράνουν ότι οι πιθανότητες και δικής τους αποχώρησης αυξάνονται. Η μαζική απόσυρση καταθέσεων θα αποδεικνυόταν μη διαχειρίσιμη, με αποτέλεσμα την ταχεία επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών σε ολόκληρη την ευρωζώνη.
Οι τράπεζες θα επιβιώσουν από ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, εκτίμησε από την πλευρά της η Citigroup, θεωρώντας ότι μια έξοδος της Ελλάδας θα είναι διαχειρίσιμη. Από τα 410 δισ. ευρώ που υπολογίζει την έκθεση στο ελληνικό χρέος τα 360 δισ. ευρώ ή το 87% του συνόλου ανήκει στον επίσημο τομέα. Τα υπόλοιπα αφορούν ξένες τράπεζες. Αλλα 5 δισ. ευρώ αφορούν τις ελληνικές τράπεζες, 20 δισ. ευρώ άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες και 15 δισ. ευρώ άλλους επενδυτές. Αν πάντως η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ, όλα τα βλέμματα θα στραφούν στο ρίσκο μετάδοσης της κρίσης με την ΕΚΤ να εκτιμάται ότι θα χρειαστεί να διοχετεύσει άλλα 800 δισ. ευρώ σε ρευστότητα για να στηρίξει πιθανή φυγή καταθέσεων για την αναχρηματοδότηση του χρέους των τραπεζών των υπολοίπων κρατών.
Ο πανικός και οι καταθέσεις
«Μια πιθανή εκταμίευση των καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες και μια μαζική εκροή των κεφαλαίων από την Ελλάδα εν μέσω της τρέχουσας αβεβαιότητας, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη χώρα» εκτιμούσε η Berenberg Bank.
Οπως αναφέρει, οι ίδιες οι τράπεζες θα μπορούσαν να επιβάλουν περιορισμούς στην απόσυρση καταθέσεων, ενώ το τύπωμα νέων χαρτονομισμάτων θα έπρεπε πρώτα να εγκριθεί από την ΕΚΤ. Ως βραχυπρόθεσμη λύση η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να κανονίσουν τη μεταφορά χαρτονομισμάτων από το εξωτερικό, μία πρακτική που εφαρμόστηκε στις χώρες της Benelux (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) μετά την κατάρρευση της Lehman.
Εάν παραστεί ανάγκη, οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης θα μπορούσαν πιθανώς να βοηθήσουν με επιπλέον λεφτά για τα ATM των ελληνικών τραπεζών. Η φυγή των καταθέσεων στο εξωτερικό αν και λιγότερο ορατή από τα ATM των τραπεζών, είναι πιο προβληματική, καθώς αφορά μεγάλα ποσά. Ως εναλλακτική των βασικών λειτουργιών της ΕΚΤ, η Τράπεζα της Ελλάδος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ELA και να δανείσει τις ελληνικές τράπεζες χωρίς εγγυήσεις (collateral), εκτιμώντας ότι είναι απίθανο η ΕΚΤ να διακόψει τη λειτουργία του ELA τώρα, εν όψει των εκλογών του Ιουνίου, δεδομένων των συνεπειών για την ελληνική οικονομία.
