Συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες δέκα χρόνια από τότε που ο οικονομολόγος της Goldman Sachs, Jim O’ Neil, λάνσαρε το, πολυσυζητημένο έκτοτε, ακρωνύμιο BRIC, υποδεικνύοντας τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα ως τις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες που θα αποτελούσαν τον «οδηγό» της παγκόσμιας ανάπτυξης. Μάλιστα ο όρος BRIC, μετατράπηκε από επενδυτική σύσταση σε πραγματική ομάδα κρατών, με την Σύνοδο του Γεκατερίνμπουργκ τον Ιούνιο του 2009.
Η πραγματικότητα υπήρξε περισσότερο εντυπωσιακή και από τις προβλέψεις του, αναγνώρισε ο ίδιος ο O’ Neil (σήμερα πρόεδρος της Goldman Sachs Asset Management, ήτοι διαχειριστής στοιχείων ενεργητικού ύψους ενός τρισ. δολαρίων) μιλώντας την Τρίτη στο Reuters 2012 Investment Outlook Summit στο Λονδίνο.
Ωστόσο, συμπλήρωσε, «και οι τέσσερις χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα» – κατονόμασε δε την Ινδία ως τη «μεγάλη απογοήτευσή» του, στον απόηχο της απόφασης της κυβέρνησης στο Δελχί να μην προχωρήσει στην απελευθέρωση του τομέα της λιανικής, που θα επέτρεπε την πραγματοποίηση μεγάλων επενδύσεων με την εγκατάσταση ξένων αλυσίδων πολυκαταστημάτων.
«Αν δεν προσέξουν, κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν κρίση ισοζυγίου πληρωμών» τόνισε ο O’ Neil, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ινδία περιορίσθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2011 στα 20 δισ. δολάρια, έναντι 60 δισ. για την Κίνα 33 δισ. για τη Ρωσία και 23 δισ. για τη Βραζιλία.
Κατά τον ανάδοχο της ομάδας η Ινδία αντιμετωπίζει επίσης, από κοινού με την Ρωσία, σοβαρό πρόβλημα διακυβέρνησης και διαφθοράς, ενώ η Βραζιλία απειλείται από την «ολλανδική νόσο» της αχαλίνωτης ανατίμησης του νομίσματός της και η Κίνα θα πρέπει να καθοδηγήσει τη μετάβασή της σε μιαν οικονομία υψηλότερης κατανάλωσης με μικρότερους ρυθμούς ανάπτυξης.
Άλλοι αναλυτές, πάλι, πιστεύουν ότι η ομάδα θα πρέπει να «αναμορφωθεί» πλήρως: οι BRICs απέθαναν, ζήτω οι TIMBIs!
Σύμφωνα με όσα γράφει στο ForeignPolicy.com ο καθηγητής του Πανεπιστημίου George Mason και εταίρος του Brookings Institution, Jack A. Goldstone, η Ρωσία και η Κίνα δεν θα πρέπει πλέον να συγκαταλέγονται στις χώρες-ηγέτες της μελλοντικής διεθνούς οικονομίας. Αντίθετα, τα βλέμματα θα πρέπει να στραφούν στην Ινδονησία, το Μεξικό και τη γειτονική μας Τουρκία – εξ ου και το νέο ακρωνύμιο (το οποίο εξακολουθεί να συμπεριλαμβάνει την Ινδία και την Βραζιλία).
Τα επιχειρήματα του Goldstone είναι κυρίως πολιτικά και δημογραφικά, καθώς οι χώρες της ομάδας TIMBI διαθέτουν ανοιχτά πολιτικά συστήματα και διαρκώς μεγεθυνόμενη εργατική δύναμη – στοιχεία που αμφότερα ενισχύουν την καινοτομία και την αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Αντίθετα, η Κίνα έχει αγγίξει «ταβάνι» τόσο στην δημογραφική της ανάπτυξη (που κατέγραψε ρυθμούς της τάξης του 1,7% ετησίως την περίοδο 1980-2010) όσο και στην αστικοποίησή της, που έφερε στις μεγάλες πόλεις το 45% του πληθυσμού (από 20%). Το γεγονός λ.χ. ότι ο αριθμός των Κινέζων φοιτητών ανήλθε από τα 3,4 εκατ. το 1998 στα 13,3 εκατ. το 2004 αποτελεί το μυστικό της επίτευξης ρυθμών ανάπτυξης της τάξης του 10%.
Αντιστοίχως η Ρωσία αντιμετωπίζει πραγματική δημογραφική καθίζηση καθώς σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ ο πληθυσμός παραγωγικής ηλικίας (15 έως 59 ετών) αναμένεται να μειωθεί κατά 20% τα επόμενα τριάντα χρόνια. Σε αυτό το φόντο, για να διατηρηθεί ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της τάξης του 5% ετησίως θα χρειαζόταν αύξηση της παραγωγικότητας κατά 6% (έναντι 1% το 2007).
Επιπλέον η εξάρτηση τόσο της Κίνας, όσο και της Ρωσίας από τις εξαγωγές αποτελεί επιπλέον πρόκληση, στον βαθμό που οι οικονομίες της Ευρώπης, της Β. Αμερικής και της Ιαπωνίας δοκιμάζονται τόσο από την κρίση όσο και από τη δική τους γήρανση.
Αντιθέτως για τις χώρες TIMBI προβλέπεται οικονομικός καλπασμός. Η Βραζιλία αναμένεται να αναδειχθεί το 2025 σε τέταρτη οικονομία του πλανήτη ξεπερνώντας τη Γερμανία. Η Ινδία αναμένεται να ξεπεράσει την Ιταλία και τη Βρετανία το 2020 και τη Γαλλία το 2030. Το Μεξικό θα ξεπεράσει την Ισπανία και τη Ρωσία το 2020 και την Ιταλία το 2030. Και η Τουρκία με την Ινδονησία θα φθάσουν τη Ρωσία και την Ισπανία το 2030 όταν το 2010 αντιστοιχούσαν μόλις στο μισό του οικονομικού τους μεγέθους…
