Τέλος εποχής για τη βιομηχανική υπερδύναμη της Ιαπωνίας. Το 2011 έκλεισε με εμπορικό έλλειμμα για τη χώρα, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά από το 1980. Παρότι οι καταστροφικές επιπτώσεις του σεισμού και του τσουνάμι του Μαρτίου επηρέασαν τα στοιχεία, οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η τάση δεν πρόκειται να αντιστραφεί. Η εποχή που η Ιαπωνία αποτελούσε το βιομηχανικό και εξαγωγικό κέντρο του πλανήτη, έχει πλέον περάσει ανεπιστρεπτί.
Ειδικότερα, η Ιαπωνία εμφάνισε εμπορικό έλλειμμα 2,49 τρισ. γιεν (32 δισ. δολαρίων) για το 2011, κυρίως εξαιτίας της πολύ μεγάλης αύξησης στην εισαγωγή ενέργειας, προκειμένου να καλυφθούν οι ελλείψεις που προκάλεσε η καταστροφή. Η αξία των εξαγωγών της Ιαπωνίας μειώθηκε κατά 2,7%, στα 65,55 τρισ. γιεν (843 δισ. δολάρια).
Κάποιοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η Ιαπωνία θα μπορούσε να επιτύχει ξανά ισοσκελισμένο εμπορικό ισοζύγιο σε δύο χρόνια, όμως, η εποχή των μεγάλων πλεονασμάτων, που επέτρεψαν στη χώρα να συσσωρεύσει τεράστια συναλλαγματικά αποθεματικά, έχει πια περάσει στο παρελθόν.
«Αυτό αντανακλά τις θεμελιώδεις αλλαγές στην ιαπωνική οικονομία, κυρίως σε ό,τι αφορά τις μεγάλες βιομηχανίες. Η Ιαπωνία χάνει την ανταγωνιστικότητά της στην εγχώρια παραγωγή», δηλώνει ο Hideki Matsumura, οικονομολόγος του Japan Research Institute.
Η άνοδος του γιεν σε επίπεδα ρεκόρ έναντι του δολαρίου και του ευρώ καθιστά τις ιαπωνικές εξαγωγές ακριβότερες στο εξωτερικό. Έτσι, μεγάλες βιομηχανικές εταιρείες, όπως οι Nissan Motor και Panasonic, μεταφέρουν μέρος της παραγωγής τους σε άλλες χώρες. Η Ιαπωνία αντιμετωπίζει τον εντεινόμενο ανταγωνισμό από τα φθηνότερα βιομηχανικά κέντρα της Ν. Κορέας, της Ταϊβάν και της Σιγκαπούρης.