>
«Μόνο ο χρυσός είναι χρήμα», έλεγε ο Τζον Πίρμοντ Μόργκαν και οι τραπεζίτες της Fed ίσως χρειασθεί να αρχίσουν να ανατρέχουν στις ρήσεις του «πατριάρχη», καθώς θέτουν σε εφαρμογή το τελευταίο τους μεγάλο κόλπο: η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτών Αγορών (FOMC) «δεσμεύθηκε» χθες έναντι της αγοράς, ότι θα αγοράσει όσα ομόλογα χρειάζεται για να ορθώσει αναχώματα στην επικίνδυνη επιβράδυνση στις ΗΠΑ, που απειλεί να βυθίσει σε νέο γύρο κρίσης τη διεθνή οικονομία.
Οι ανά τον κόσμο κεντρικοί και εμπορικοί τραπεζίτες παρακολουθούν με κομμένη ανάσα το πείραμα της Fed, καθώς για πρώτη φορά μεταπολεμικά χρησιμοποιούνται με τέτοια επιθετικότητα πρακτικές «ποσοτικής χαλάρωσης» από την ισχυρότερη κεντρική τράπεζα του πλανήτη, προκαλώντας έντονες διαφωνίες ακόμη και μέσα στους κόλπους της FOMC. «Αν το πείραμα επιτύχει, αποχαιρετούμε την ύφεση, αν κάτι πάει στραβά, θα κλονισθούν τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως το ξέρουμε μετά την κατάργηση του κανόνα του χρυσού, με την απόφαση του Νίξον το 1971», έλεγε στο “B” έμπειρο στέλεχος μεγάλης τράπεζας.
Το σχέδιο με την… κωδική ονομασία «Ποσοτική Χαλάρωση 2» (Quantitive Easing 2, η για συντομία QE2) έρχεται αφού πλέον έχουν εξαντληθεί τα όρια της πρώτης φάσης ποσοτικής χαλάρωσης από την Fed. Η Fed έχει ήδη επιχειρήσει, με συνεχείς αγορές ομολόγων και άλλων στοιχείων ενεργητικού να τροφοδοτήσει τις τράπεζες με ρευστότητα, με απώτερο στόχο να αποκατασταθούν οι ροές ρευστότητας στην οικονομία και να «πάρει μπροστά» η παραγωγική μηχανή.
Όμως, οι δείκτες νομισματικής κυκλοφορίας παραμένουν καθηλωμένοι (είναι χαρακτηριστικό, ότι στις ΗΠΑ έχουν πάψει να δημοσιεύονται στοιχεία για τον ευρύ δείκτη νομισματικής κυκλοφορίας Μ3). ‘Όσο χρήμα και αν έχει διοχετευθεί ως τώρα στο σύστημα από την Fed, μπορεί να κρατά χαμηλά τα επίπεδα των επιτοκίων και να συγκρατεί τεχνητά τις αξίες των μετοχών στην Wall Street, αλλά τελικά παραμένει εγκλωβισμένο στις τράπεζες, που έχουν να αντιμετωπίσουν τεράστιες καταγεγραμμένες ή αναμενόμενες ζημιές, ενώ βρίσκουν όλο και λιγότερες δυνατότητες διοχέτευσης πιστώσεων, αφού οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν ζητούν δάνεια, λόγω της ύφεσης, ή δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη ως δανειολήπτες.
Αναλυτές της Goldman Sachs, σχολιάζοντας την ανακοίνωση της FOMC, τόνιζαν χθες, ότι περιμένουν το QE2 να αρχίσει στις αρχές Νοεμβρίου, σχεδόν ταυτόχρονα με τις αμερικανικές εκλογές για το Κογκρέσο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman, η Fed θα επεκτείνει τον ισολογισμό της τουλάχιστον κατά 1 τρις. δολ. επιπλέον, με αγορές κρατικών ομολόγων και ενδεχομένων και άλλων στοιχείων ενεργητικού. Πρόκειται για μια τεράστια «ένεση» ρευστότητας, αν αναλογισθεί κανείς, ότι μέχρι τώρα, στα τρία χρόνια κρίσης, η Fed έχει επεκτείνει τον ισολογισμό της περίπου κατά 2 τρις. δολ.
Οι αναλυτές που παρακολούθησαν τις εξελίξεις χθες στις αγορές μετά την ανακοίνωση της FOMC, διαπίστωσαν ότι σε πρώτη φάση η παρέμβαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας δεν έχει καταφέρει να προκαλέσει την εμφάνιση καλών οιωνών στις αγορές –το αντίθετο μάλιστα:
n Ο δείκτης S&P 500 έκλεισε χθες τελικά με οριακή πτώση, ενώ θα περίμενε κανείς, ότι η προαναγγελία των νέων τεράστιων «ενέσεων» ρευστότητας θα έφερνε περισσότερα κεφάλαια στις μετοχές.
n Θα πρέπει δε να σημειωθεί, ότι το περίεργο ράλι του Σεπτεμβρίου στην Wall Street, την ώρα που άρχιζε να διαγράφεται με σαφήνεια ο κίνδυνος νέας διολίσθησης προς την ύφεση, αποτελεί «μαγική εικόνα», όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη «μυημένα» στις λειτουργίες του αμερικανικού χρηματιστηρίου: εδώ και πολλές εβδομάδες οι εκροές κεφαλαίων από αμοιβαία κεφάλαια είναι συνεχείς και σταθερές.
n Η «ζωντάνια» της αγοράς αποδίδεται στο… μακρύ χέρι της Fed: στις 31 Αυγούστου, οι ανοικτές θέσεις short ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, αλλά οι σορτάκηδες βρέθηκαν υπό ισχυρή πίεση και υποχρεώθηκαν να προχωρήσουν σε αγορές για να κλείσουν θέσεις, καθώς η κεντρική τράπεζα διοχετεύει συνεχώς ρευστότητα στις μεγάλες τράπεζες με αγορές ομολόγων και αυτές στη συνέχεια την κατευθύνουν σε μετοχές, δημιουργώντας ένα γιγαντιαίο “short squeeze”, τα όρια του οποίου όμως φαίνεται ότι εξαντλούνται.
n Ενώ η Wall Street δυσκολευόταν να συνεχίσει το ράλι της, όμως, χθες καταγράφηκε ένα νέο –και αρκετά ανησυχητικό…- ρεκόρ της τιμής του χρυσού, που βρίσκεται σε συνεχή ανοδική κίνηση τις τελευταίες ημέρες. Η εκτίναξη της αξίας του «μοναδικού χρήματος» στα 1.290 δολ., την ώρα μάλιστα που το δολάριο υποχωρούσε σε χαμηλό έξι εβδομάδων έναντι του ευρώ, αντανακλά ακριβώς την ανησυχία των επενδυτών για τις παρενέργειες της ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία στρέφει όλο και περισσότερους στη σταθερή αξία του χρυσού και των βασικών εμπορευμάτων.
Με απλά λόγια, η ρευστότητα που αφειδώς διοχετεύει και ετοιμάζεται να ρίξει στις αγορές σε ακόμη μεγαλύτερες δόσεις η Fed αρχίζει να κλονίζει την εμπιστοσύνη στο δολάριο, το οποίο δεν έχει μετατραπεί ακόμη σε… κουρελού, μόνο επειδή όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες ακολουθούν κατά πόδας την Fed, διοχετεύοντας επίσης μεγάλες ποσότητες ρευστότητας στις ασθενείς οικονομίες.
Το «φάρμακο» της ρευστότητας, για να αντιμετωπισθεί η υπερχρέωση και η ασθενής οικονομική ανάπτυξη, ποτέ δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε τόσο υψηλές δόσεις και δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν, ότι αυτή την φορά οι κεντρικές τράπεζες θα ξεπεράσουν τα όρια της… τοξικότητας του φαρμάκου, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη στην αξία του χρήματος και οδηγώντας σε αποσταθεροποίηση του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Και στον θρίαμβο του «μοναδικού χρήματος», για όσους θυμούνται τον Τζ. Π. Μόργκαν…