Στην αρχή οι αγορές πήγαιναν καλά, σημάδι ότι η συμφωνία για τη διάσωση των ισπανικών τραπεζών τύγχανε καλής υποδοχής. Αλλά ύστερα άρχισαν οι αμφιβολίες. Κι αν η Μαδρίτη δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές; Κι αν από τις εκλογές της Κυριακής στην Ελλάδα βγουν ενισχυμένες οι «αντιμνημονιακές δυνάμεις»; Τα σύννεφα πύκνωσαν και μετά τη δήλωση του Ολι Ρεν ότι η ιταλική οικονομία εμφανίζει μεγάλες ανισορροπίες.
Ηταν ζήτημα χρόνου πια να δημοσιοποιηθεί το τελευταίο «αποκλειστικό» ρεπορτάζ του Ρόιτερ για την Ελλάδα, σύμφωνα με το οποίο ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν συζητήσει σενάρια για όριο αναλήψεων και ελέγχους στα σύνορα.
Οι πληροφορίες του ειδησεογραφικού πρακτορείου διαψεύστηκαν επισήμως, αλλά το κακό έγινε. Και το κερασάκι ήταν η δήλωση του υπ. Οικονομικών της Κύπρου ότι η χώρα του ίσως καταφύγει στον μηχανισμό στήριξης.
Με το ένα πόδι εκτός ευρώ βλέπουν την Ελλάδα οι Βρυξέλλες και οι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αφήνοντας εκ παραλλήλου να εννοηθεί ότι είναι ήδη έτοιμες «διά παν ενδεχόμενον». Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εμμέσως πλην σαφώς άφησε να εννοηθεί ότι το ποσό της ευρωζώνης για τις ισπανικές τράπεζες ανήλθε στο εντυπωσιακό ύψος των 100 δισ. ευρώ επειδή συνυπολογίστηκαν οι ενδεχόμενες ανάγκες τους σε περίπτωση έξωσης της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ. «Εχουμε λάβει υπόψη μας ακόμα και τα χειρότερα σενάρια» ήταν η χαρακτηριστική απάντηση που έδωσε σε σχετική ερώτηση χθες από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Αμαντέου Αλταφάζ.
Η «γενναιοδωρία» της ευρωζώνης προς την Ισπανία είναι ένα καλό νέο για τις αγορές, δεν είναι όμως ένα εξίσου καλό νέο για την ευρωζώνη, αφού τα ταμειακά αποθέματα για την αντιμετώπιση ανάλογων κινδύνων στο μέλλον εξαντλούνται και ουδείς φαίνεται διατεθειμένος να βάλει εκ νέου το χέρι στην τσέπη. Το κλίμα ανησυχίας για την Ελλάδα ήταν εξάλλου ο βασικός λόγος που έσπρωξε την Ισπανία «μια ώρα νωρίτερα» στα δίχτυα της τρόικας.
Η έλλειψη προοπτικής σχηματισμού στην Ελλάδα μιας σταθερής κυβέρνησης, που με τη βοήθεια της αντιπολίτευσης και των κοινωνικών εταίρων θα μπορούσε να εφαρμόσει το Μνημόνιο, αποτελεί στην παρούσα φάση τον βασικό λόγο ανησυχίας των πάντων. Και αυτό διότι στους κοινοτικούς ιθύνοντες έχει εδραιωθεί πλέον η πεποίθηση ότι αν δεν επιτευχθεί στην Αθήνα πολιτική και κοινωνική συναίνεση δεν θα επιτευχθούν ούτε η δημοσιονομική εξυγίανση, ούτε η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, όροι απαραίτητοι κατά τις Βρυξέλλες για την έξοδό της στις αγορές. Παράγοντες των Βρυξελλών υπενθύμιζαν άλλωστε χθες ότι πάγια πολιτική της ευρωζώνης είναι να προσυπογράφουν τα Μνημόνια στις χώρες που έχουν λάβει οικονομική βοήθεια, τόσο η κυβέρνηση, όσο και η αντιπολίτευση.
Οι γκρίζες προοπτικές της Ελλάδας και κατ’ επέκταση οι φοβίες των Βρυξελλών για τους τρόπους αντίδρασης των αγορών μετά τις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής είναι λοιπόν ο βασικός λόγος για τον οποίο η Μαδρίτη, έστω και βραδέως, έσπευσε προς την κοινοτική βοήθεια. Μια κοινοτική βοήθεια που ακόμη και αν δεν συνοδευτεί από τους σκληρούς όρους και τις προϋποθέσεις που ίσχυσαν για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, δεν θα είναι σε καμία περίπτωση δωρεάν.
Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ. Ετσι η ισπανική κυβέρνηση θα υπογράψει Μνημόνιο Συνεννόησης με την (κάποιας μορφής) τρόικα, θα τεθεί υπό την εποπτεία του ΔΝΤ (παρά το γεγονός ότι θα δανειοδοτηθεί μόνο από την ευρωζώνη) και θα λαμβάνει ενίσχυση μόνο εφόσον πετυχαίνει τους δημοσιονομικούς στόχους στους οποίους έχει ήδη συμφωνήσει με τις χώρες της ευρωζώνης. Το μείζον ερώτημα πλέον στις Βρυξέλλες είναι αν τα βήματα της Ισπανίας θα ακολουθήσει σε λίγο και η Ιταλία, την οποία οι αγορές εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται, έχοντας φυσικά στο πίσω μέρος του μυαλού τους το μεγάλο πρόβλημα που λέγεται Ελλάδα.
