Οι ζημιές της τάξης των 2 δισ. δολαρίων που κατέγραψε η JPMorgan Chase εξαιτίας μιας ατυχούς επένδυσης σε παράγωγα, λένε ξεκάθαρα ένα πράγμα: ίσως τελικά ο Paul Volcker να μην είναι και τόσο ανόητος.
Ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan (JPM), Jamie Dimon παραήταν θαραλλέος όταν είπε ότι γνωρίζει περισσότερα για τις χρηματοπιστωτικές αγορές από ό,τι ο Volcker, ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Αποθεματικής Τράπεζας των ΗΠΑ που πρώτος υπερασπίστηκε τον περιορισμό του κινδύνου στις συναλλαγές των τραπεζών.
“Ο Paul Volcker είχε ομολογήσει από μόνος του ότι δεν καταλαβαίνει τις αγορές κεφαλαίων,” είχε δηλώσει ο Dimon στο Fox Business νωρίτερα φέτος. “Και μου το έχει αποδείξει.”
Τώρα είναι ο Dimon αυτός που δείχνει να μην καταλαβαίνει τις κεφαλαιαγορές. Το Bloomberg News μετέδωσε την Παρασκευή ότι οι ζημιές ήταν αποτέλεσμα της μεταβολής βασικής επενδυτικής στρατηγικής από traders του κεντρικού γραφείου επενδύσεων στο Λονδίνο. Ο Dimon δεν ενημερώθηκε άμεσα για την αλλαγή της στρατηγικής και δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθος της ζημιάς πριν την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της τράπεζας στις 13 Απριλίου, ανέφερε στέλεχος της εταιρείας στο Bloomberg.
Έτσι ακριβώς δουλεύει η κεφαλαιαγορά. Οι traders κερδίζουν περιουσίες ολόκληρες εάν επενδύσουν σωστά αλλά δεν υποχρεούνται να επιστρέψουν τους μισθούς τους ή τα μπόνους τους αν τα στοιχήματα δεν αποδώσουν. Όταν λοιπόν βλέπουν μία ευκαιρία, την αρπάζουν. Δεν περιμένουν πάντα να έρθει η έγκριση από «πάνω», ιδιαίτερα εάν πιστεύουν ότι οι διαχειριστές κινδύνου θα επιχειρήσουν να τους εμποδίσουν.
Όταν το Bloomberg «έριξε φως» στα προβλήματα που υπήρχαν στο Λονδίνο, ο Dimon τα αγνόησε νομίζοντας ότι πρόκειται για «τρικυμία σε φλυτζάνι». Αυτό έκανε τα πράγματα χειρότερα, καθώς είναι άλλο να μην μπορείς να δεις το πρόβλημα και άλλο να μη το βλέπεις όταν έχει δημοσιοποιηθεί.
Έχοντας στο παρελθόν καυχηθεί ότι η JPMorgan διαθέτει τους απαραίτητους μηχανισμούς για να αποφεύγει τέτοιου είδους προβλήματα, ο Dimon αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν τους διέθετε τελικά. Δεν είχε άλλη επιλογή παρά να δεχτεί ότι η τράπεζα γελοιοποιήθηκε και να αναγνωρίσει ότι το περιστατικό παρουσιάζεται σωστά από τα μέσα. Παρ’ολ’αυτά παραμένει αντίθετος με τον Κανόνα Volcker.
O Dimon έχει δίκιο σε ένα πράγμα: Ο κανόνας Volcker στο νόμο Dodd-Frank είναι δύσχρηστος, καθώς είναι δύσκολο να καθοριστεί αν μια συναλλαγή τον παραβιάζει ή όχι. Στόχος είναι να περιοριστεί το trading των τραπεζών, εκτός αν πρόκειται για εκτέλεση αιτημάτων πελατών ή για αντιστάθμιση κινδύνου –δηλαδή όταν μειώνεις το ρίσκο, επιλέγοντας μια συναλλαγή που αντισταθμίζει την επίδραση μιας άλλης (με ορισμένες εξαιρέσεις) Νωρίτερα φέτος ο Dimon παραπονέθηκε στο CNBC: «Αν θες να κάνεις συναλλαγές, πρέπει να έχεις πάντα δίπλα σου έναν δικηγόρο και έναν ψυχίατρο ώστε να αποφασίζουν ποια είναι η πρόθεσή σου κάθε φορά που κάνεις μία κίνηση”.
Η ανάγκη ωστόσο για περιορισμό του κινδύνου, όπως υπαγορεύει ο κανόνας Volcker, είναι προφανής. Οι τράπεζες έχουν υποχρέωση να αποφεύγουν τον κίνδυνο επειδή ενδεχόμενη κατάρρευσή τους μπορεί να παρασύρει ολόκληρη την οικονομία. Η JPMorgan είναι σε θέση να δανειστεί φθηνά επειδή οι δανειστές της υπολογίζουν ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα την αφήσει να καταρρεύσει. Στην πραγματικότητα, έχει επίσημα ανακηρυχθεί “too big to fail». Σε αντάλλαγμα για τα χρήματα των φορολογούμενων –κάποτε υπονοούνταν, τώρα το λέμε απευθείας- η JP Morgan και υπόλοιπες πολύ μεγάλες, για να τους επιτραπεί να καταρρεύσουν, τράπεζες, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να δεχτούν εν μέρει περιορισμό της ελευθερίας δράσης τους. Ακόμη και αν αυτό μεταφράζεται σε μικρότερα μπόνους για τους υπερφιλόδοξους traders και για τα απόμακρα -ενίοτε- αφεντικά τους.